ÇOCUKTA GÜVEN DUYGUSU
Çocuğu doğurmak ve karnını doyurmak önemli değildir. Önemli olan çocuğun gönlünü doyurmaktır. Farkında olmadan çocuklarımıza karşı öyle sözler söylüyoruz ki, yıllarca hatta bir ömür boyu sürecek kişilik bozukluklarına ve özgüven yoksunluğuna yol açabiliyoruz.
Amerika'da bir mucit profesöre, kendisini diğer insanlardan farklı kılan sebebi soruyorlar, başarısının sırrını söylemesini istiyorlar. Çok ilginç bir cevap veriyor : "Başarımın sırrı annemin 6 yaşımdayken bana takındığı bir tavırdır. 6 yaşımdayken buzdolabından süt alırken süt şişesini düşürüp kırdım. Annem olayı görünce beni dövmedi, kızmadı. Aaaa Henri sütten ne güzel bir göl oluşturmuşsun. Bu gölde benimle biraz oynamak ister misin?" Bir süre oynadıktan sonra annem : "Biliyor musun Henri, herkes kendi yaptığı şeyleri kendisi toplamalıdır. Şimdi bu süt gölünü temizlemek için benden sünger mi istersin, havlu mu ?" Elimden geldiğince dökülen sütü temizledikten sonra annem beni bahçeye çıkardı. Süt şişesinin, düşürmeden nasıl taşınacağını bana gösterdi. Bu olay benim diğer insanlardan farklı olmamı sağlamıştır"
Evet, mucit profesör başarısının sırrını bu şekilde ifade ediyor. Bu olay sadece ona mahsus bir özellik değildir. Onun annesi büyük bir eğitimcidir. Çocuğunun kendisine olan güven duygusunu yıkmadan bir şey öğretmiştir.
Şunu kabul etmeliyiz ki, hata yapmaktan korkan bir insan hiçbir şey yapamaz. Çocuğun hata yapmaktan korkmayacağı bir ortam oluşturmak biz büyüklerin en büyük görevlerinden biridir. Böylece çocuğun girişimcilik ruhunu öldürmemiş oluruz. Bugün toplumumuzdaki kişilik bozukluklarının sebebi ailelerin eğitim hatalarıdır.
Çocuğumuzun hatalarını olabildiğince görmezden gelelim. Onların olumlu taraflarını fark edip takdir edelim, motive edelim, onurlandıralım. Japonların başarı sırlarından biri bir şirkette çaycısından mühendisine kadar herkesin takdir edilmesidir. Birkaç gün önce benim de yukarıda anlattığım olay başıma geldi. 8 yaşındaki oğlum kuruyemişi halıya döktü. Kızmadan toplamasını isteylem. Sonra şarjlı süpürgeyle, daha sonra da deterjanlı bezle halıyı elinden geldiğince temizledi. Olaydan haberdar olan titiz eşim geldi ve "bu ne biçim temizlik, zaten elinizden hiçbir şey gelmez, sakar şey" gibi sözler söyledi. Oysa çocuk yaptığı temizlik için övgü bekliyordu.
Dikkat ederseniz bir çocuğa söylenebilecek en zararlı sözü söyleyen eşim açıklamalarıma aldırış bile etmiyordu. Birkaç gün önce 7 yaşındaki kızım mutfak musluğunu açık unutmuş ve mutfak göl haline gelmişti. Bu olaylar aklıma geldi ve hiç kızmadım. Mutfağı temizleyip kurutup eski haline getirmem saatlerimi, günlerimi aldı ama ben de bu arada kendime hâkim olarak hiç kızmadığım için kendimi tebrik ettim. Sadece yumuşak bir sesle "Bundan sonra daha dikkatli ol tamam mı?" deylem.
Birden bir yakın arkadaşımın anlattığı benzer bir olay aklıma geldi: "13-14 yaşlarındaydım. Evimizin bahçesini uzun süre uğraşarak belleylem. Babam gelince en azından bir aferin demesini bekliyordum. Babam geldi, bahçeye şöyle bir baktı. Hiçbir şey söylemeden beli eline aldı ve benim bellediğim yerlerin bir kısmını tekrar belledi. O kadar bozuldum ki anlatamam. Ayakta öylece yıkılmış bir durumda bir süre kaldım. O sırada karşı komşumuz Fadime Hanım durumu gördü ve bahçenin yanına gelerek babama "Ya İsmail Abi, çocuk ne güzel bellemiş, niye sen tekrar belliyorsun ki?" Babam anlamazlıktan geldi ve "işte çocuğun yaptığı ne kadar olacak ki" benzeri bir söz söyledi. Bu olay o kadar ağırıma gitti ki yıllarca unutamadım. İçimde bir ukde olarak kaldı. 7-8 yıl sonra üniversitede öğrenci iken bu durumu en yakın birkaç arkadaşıma anlatarak rahatladım".
Benzeri bir olayı da şu şekilde yaşamış arkadaşım. Yine kendisi anlatıyor : "12-13 yaşlarındaydım. Evimiz şehir merkezine uzaktı. Evimizin yakınında market yoktu. Babam beni çarşıya tavuk almaya yolladı. Otobüsle çarşıya gidip gelmeyi yeni yeni öğreniyordum. Tavuğu alıp eve gelirken zafer kazanmış bir komutan gibi gururluydum. Ama tavuğu istenilen şekilde alamamışım. O sırada evde komşu kızı da vardı. Babam "Gene becerememiş" dediğinde öyle yıkıldım, öyle utandım ki anlatamam. Bir çölde tek başına terkedilmiş gibi hissettim kendimi. Bu olay orada kalmadı. Aradan yıllar geçti. Başka bir şekilde üniversitede öğrenci iken ev arkadaşlarımla tavuk yemeği yapmaya karar verdik. Beni tavuk almak üzere çarşıya yollamak istediklerinde birden paniğe kapıldım. "Arkadaşlar ben tavuk almasını bilmem, beni kandırırlar, kesinlikle gidemez, ben beceremem" deylem. Arkadaşlarım çok şaşırdı ama neticede ben gidemeylem.
Hatta lokantaya dahi girmekten çekinir hale geldim. Üniversitede iken lokantaya gitme amacıyla yurttan çıktığımda lokantada yanlış bir şey yapacağım veya kandırılacağım endişesiyle lokantaya giremeyerek yemek yemeden geri geldiğim dahi olmuştur.
Görüldüğü gibi yanlış bir söz, yanlış bir tavır, çocuklarımızın bilinçaltına yerleşmekte, onlarda "işe yaramaz, beceriksiz, kendine güvensiz, girişimci ruhu ölmüş" duyguları oluşturmaktadır. Batıda başarısızlığın kutlama yapılarak ödüllendirilmesi gibi bir yöntem dahi uygulanmaktadır. Böylece başarısızlık karşısında çocuğun yıkılması engellenmeye çalışılmaktadır.
Doktorların hatası ölümle veya sakat bırakmakla sonuçlanmakta, ebeveyn ve öğretmenlerin hatası ise çocukta yetenek kaybı ve kişilik bozukluğu, iletişim bozukluğu, özgüven yoksunluğu olarak kendini göstermektedir. YÜKSEK DUYGUSAL ZEKÂLI BİR ÇOCUK YETİŞTİRMENİN YÖNTEMLERİ Yirminci yüzyılın ikinci yarısı, çocukların mutluluğuna karşı daha önce hiç görülmemiş bir ilgiye ve ebeveynlerin gündelik etkileşimlerinin çocuklar üzerinde çok derin bir iz bıraktığını kabul etmemize tanık olmuştur.
Son araştırmalar, çocuklarımızın daha zeki olmalarını sağlamakta benzeri görülmemiş bir başarı elde ettiğimizi, ya da en azından çocukların standart testlerde daha başarılı olduğunu gösteriyor. Yine de, çelişkili bir biçimde, her çocuk kuşağı bir öncekinden daha zeki gibi görünürken, duygusal ve sosyal becerileri adeta zayıflamaktadır. Eğer duygusal zekâyı ruhsal sağlıkla ve diğer sosyolojik istatistiklerle ölçersek, bugünkü çocukların önceki kuşaklardan birçok açıdan daha kötü durumda olduğunu görebiliriz.
Kâr amacı gütmeyen bir çocuk savunma grubu olan Çocukları Savunma Fonu, Amerikan gençliğinin yaşamındaki bir günün kesitini veriyor. Her gün:· Yirmi beş yaşın altındaki 3 genç AIDS nedeniyle ölüyor ve 25 tanesine HIV virüsü bulaşıyor. · 6 çocuk intihar ediyor. · On sekiz yaşın altında 342 çocuk şiddet suçlarından tutuklanıyor. · Ergen annelerden 1407 bebek doğuyor. · 2833 çocuk okulu terk ediyor. · 6042 çocuk okula silah götürüyor.
Ülkemizde de bu ve buna benzer istatistiksel göstergeler mevcuttur. Bu bulgular rahatsızlık vericidir. EMPATİ Çocuklara daha empatik olmayı öğretmenin önemi büyüktür. Güçlü bir empati yeteneği olan çocuklar saldırganlığa az eğilimli, yardımlaşma ve paylaşma gibi sosyal davranışlara karşı daha yatkındır. Sonuçta empatik çocuklar akranları ve büyükleri tarafından daha fazla sevilir, okulda ve işlerinde daha başarılı olurlar. Empatik çocukların, büyüdüklerinde eşleriyle, çocuklarıyla ve arkadaşlarıyla ilişkilerinde yakınlık kurmak açısından daha yeterli olmaları şaşırtıcı değildir.
Çocuklar kaba, düşüncesiz ve hatta acımasız oldukları zaman, bu "doğal olmayan" davranışın nedenlerini çoğunlukla kendi aile yaşantımızda bulabiliriz. Başkalarını umursayan, onlarla ilgilenen ve davranışları bu duygularla tutarlı olan bir çocuk yetiştirmek istiyorsanız, işte size uygulayabileceğiniz bazı şeyler. Çocuklarınızdan beklediğiniz düşünceli ve sorumlu davranışlar için "çıtayı" yükseltin. Çocuğunuzun düşünceli, saygılı ve sorumlu olmasını istiyorsanız yapmanız gereken tek şey var:
Beklenti çıtanızı yükseltin.
Serbestiyetçi ebeveyn olmak kolaydır. Çocuğunuzun yatağını düzeltmek ya da ev ödevini onun yerine yapmak kolaydır. Ancak daha sorumlu çocuklar yetiştirmek için anne-babaların bizzat sorumlu olmaları gerekir, çocukları şımartmanın onlara bir zarar vermeyeceği düşüncesini ebeveynler düşüncelerinden silmelilerdir. Çocuklarınıza "rasgele iyilik eylemleri"ni uygulamayı öğretin Çocuklara empatiyi öğretmenin en basit ve etkili yöntemlerinden biri, "rasgele iyilik eylemleri"ni uygulamaktır.
İyilik yaşam boyu elimizdeki en güçlü araçlardan biri olarak ortaya çıkıyor. İyiliğin gücü, bunu umursayan kişilerin kolayca ulaşabileceği, asla azaltılamayacak, her eylemle artacak bir şeydir. İyiliği bir aile projesi haline getirmeye hemen bugün başlayabilirsiniz. Bir anne-baba olarak ilk önce boş bir defter yaprağına ailenin her üyesi için her gün bir iyilik eylemi kaydedin. İyilik eylemi, birisi için kapıyı tutmak ya da hasta bir arkadaşa telefon etmek kadar basit olabilir. İyilik alışkanlık olmaya başladıkça, çocuklarınızın bununla yetinemediğini göreceksiniz. Daha yardımseverce davranışlar sergilemek için tarzlarını değiştireceklerdir.
Çocuğunuzun bir toplum hizmetine katılmasını sağlayın Amerika’da birçok okul, liseden mezun olmanın bir koşulu olarak toplumsal hizmeti zorunlu tutmaya başlamıştır. Son yıllarda Amerika'daki kamusal ve özel okulların sorumlu vatandaşlar mezun etme yükümlülüğünü yerine getirmek için toplum hizmetini şart koşmaları, ailelerin ne kadar başarısız olduğunu gösteren üzücü bir değerlendirmedir. Birçok anne-baba çocuklarına bu değeri aktarsa da, bir etkiye yol açacak tek şey bunu eylem haline dönüştürmektir. Kendinizi ve ailenizi çeşitli projelerde düzenli bir şekilde başkalarına yardım etmekten sorumlu tutmak, çocuklarına hem başkalarına karşı daha ilgili olmayı, hem de sosyal becerileri, işbirliğinin önemini sabrın değerini ve bunu izleyen şeyleri öğretecektir. Tüm bunlar yüksek bir duygusal zekâya katkıda bulunan becerilerdir. Aşağıda bu becerileri geliştiren etkinliklere örnekler bulacaksınız:
· Bir aşevinde çalışmak
· Soyu tükenmekte olan türleri kurtarma çalışmalarına katılmak
· Çevreyi temizleme girişimlerinde yer almak
· Bakımevindeki yaşlılara kitap okumak
· Küçük çocuklara derslerinde yardım etmek
· Hasta çocuklar için oyuncak bebekler yapmak…
DÜRÜSTLÜK VE KİŞİSEL BÜTÜNLÜK
Çocuklarınıza dürüstlüğün önemini öğretmek için ne yapabilirsiniz?Araştırmalar, yalan söyleyen çocukların, anne-babanın sık sık yalan söylediği ailelerden gelmelerinin daha olası olduğunu gösteriyor. Buna ek olarak, denetimin pek az olduğu ailelerden gelen ya da anne-babanın reddettiği çocuklar çoğunlukla dürüst olmazlar. Hiç yalan söylemediğini belirtecek ebeveyn sayısı çok az olsa da, yalan söylemenin çocuklarınız üzerindeki doğrudan ve dolaylı etkilerinin farkında olmalısınız.
Kuşkusuz, çocuklarınıza yalan söylemenin iyi bir nedeni asla yoktur. Bu, onlara her şeyi anlatacağınız anlamına gelmez, bilmeleri gerekmeyen birçok şey vardır, ancak bir şeyler uydurmanın da hiçbir gereği yoktur.
Eğer bir şey özelse, ya da çocuklarınızın kavrayışını aşıyorsa, onlara sadece bunu söyleyin. Evinizdeki sohbetlerde dürüstlüğün önemine sürekli değinin. Bunun çocuğunuzun ahlaki eğitiminin bir parçası haline getirmek için dürüstlüğü vurgulayan öyküler okuyun. Utanç duygusunu kullanmak, utandırma çocuk eğitimi uygulamalarımızın bir parçası olmalı mıdır? "Olumsuz" ahlaki duygular, ahlak bunalımımıza bir çare olarak kültürümüze yeniden sokulabilir mi? Bu soruların her ikisinin de cevabı, aşağıdaki iki halde "evet" olacaktır:
1. Utanç duygusu, bir çocuğun utanılacak bir şey yaptıktan sonra hiçbir duygusal tepki göstermediği zamanlarda uyandırılmalıdır.
2. Utanç duygusu, disiplinin daha az etkileyici şekilleri başarısızlığa uğradığında meşru bir davranış geliştirme stratejisi olarak görülmelidir.
Utanç ve suçluluk duygularının, çocuklarımızın duygusal yaşamlarının normal ve güçlü yönleri olduğunu kabul edersek, aklımıza gelen soru şu olacaktır: Gereksiz yere zarara yol açmadan, çocuklarımızın ahlaki gelişimini pekiştirmek için bunları nasıl kullanabiliriz? Aşağıda, çocuklarınıza dürüst, ahlaklı ve şefkatli bir yetişkin olmanın yolunu göstermek için utanç ve suçluluk duygusunu yapıcı bir şekilde nasıl kullanacağınızı gösteren genel tavsiyeler bulacaksınız.
1. Kurallara karşı gelindiğinde tutarlı kurallarınız ve tutarlı cezalarınız olsun. Cezalarınız adil, anında ve etkili olmasını sağlayın.
2. Çocuğunuz başka birini incitecek bir şey yaptığında daha sert bir şekilde tepki verin. Örneğin, verilen ödevi zamanında teslim etmiyorsa iyi bir not alma şansını yitirir, ancak bunun sonuçlarına katlanacak tek kişi odur. Çocuğunuzun olumsuz davranışları başka birini incitiyorsa, uygun bir ceza ile birlikte kendi hislerinizi ifade etmekten çekinmeyin. Bu çocuğunuzu üzerse, hemen onu teselli etmeye çalışmayın. Kendini suçlu hissetmek onu bir dahaki sefere düşüncesiz olmaktan alıkoyacaktır.
3. Özürler üzerinde ısrarla durun. Yazılı özürler sözlü özürlerle birleştirilmelidir. Çocuğunuzun özrü içten değilse, kolayca vazgeçmeyin. Bunun yerine duygusal bir tepki verene kadar daha fazla özür dilemesini isteyin. GERÇEKÇİ DÜŞÜNME VE ZİHNİMİZİ AÇMAK kendini kandırmanın karşıtı gerçekçi düşünmek; yani dünyayı olduğu gibi görüp uygun kararlar ve davranışlarla tepki vermektir. Birçok ebeveyn çocuklarına bu duygusal zekâ becerisini öğretmeyi ihmal ediyor, hatta tam tersini öğretebiliyor.
Ebeveynler çocuklarını hayatın "katı gerçekleri"nden korumaya çalışarak aslında bu inkarı pekiştirmiş oluyorlar. Çocukları bir sorundan korumaya çalışmak yerine, durum ne kadar acı verici olursa olsun, dürüst davranarak onlara en iyi yardımda bulunabiliriz. Ebeveynler kendi bakış açılarından gerçekleri ayrıntılarıyla anlatarak çocuklarına durumu açıklarken, insanların duygusal güce sahip olduğunu ve en sıkıntılı bir durumla bile başa çıkabileceklerini öğrenirler.
Bu, kesinlikle, onların da aynısını yapabilecekleri mesajını gönderir. İYİMSERLİK Çeşitli nedenlerden dolayı, günümüz çocukları kötümser olmaya önceki nesillerden daha eğilimlidir. Kötümserlikteki bu artış, çocukları, depresyonun zayıf düşüren etkilerine ve bununla bağlantılı olarak okuldaki başarısızlık, arkadaşsızlık, hatta fiziksel hastalıklara karşı daha savunmasız hale getirmiştir.
Çocuklara iyimserliği öğretmek mümkündür ve bu konuda bir ebeveyn olarak yapılabilecek bir kaç öneri:
ELEŞTİRME TARZINIZI GÖZDEN GEÇİRİN:
Ebeveynler çocuklarını nasıl eleştirdiklerini düşünmelilerdir. Eleştiri tarzınız, çocuğunuzun iyimser veya kötümser olmasına önemli etki yapar. Çocuğunuzu eleştirmenin birinci kuralı kesin olmaktır.
Dr. Seligman abartılmış suçlamanın çocuğu değişmeye teşvik edecek olanın ötesinde bir utanç ve suçluluk duygusunu yarattığını belirtiyor ve ekliyor; ancak hiç suçlanmamak da, sorumluluğu aşındırır ve değişme iradesini sıfırlar.
İkincisi, iyimser bir açıklama tarzı belirleyin. Sorunları, gerekçelerini belirli ve değişebilir olarak gösteren gerçekçi terimlerle açıklayın. Örnek oluşturun, çocuklar kendilerine ebeveynlerin davranışlarına göre çeki düzen vereceklerdir. Ebeveynlerin iyi ve kötü yanlarını özümseyeceklerdir. Eğer ki ebeveyn kötümserse, çocukları da bu şekilde düşünebilir. Çocuklarda iyimser düşünmenin yararları görülsün isteniyorsa, ebeveynler düşünce tarzlarını değiştirmelidirler.
SORUN ÇÖZMEYİ ÖĞRETMEK:
Psikolog Dr. Louise Hart'ın "The Winning Family"'de (Kazanan Aile) açıkladığı gibi, anne-babalar aile içindeki liderlik rollerinin sorumluluğunu üstlendiklerinde, çocuklar için mükemmel örnek oluştururlar.
Hart, anne-babaların ailedeki mutluluğu ve bireysel saygınlığı korumak için sergilemeleri gereken altı liderlik özelliği olduğunu anlatıyor:
1. Vizyonunuz, hedefiniz ve amaçlarınız olmalı
2. Liderliğinizi etkili bir biçimde iletmelisiniz
3. Ailenizin amaçlara odaklanmasını sağlamalısınız
4. Diğerlerinin ihtiyaçlarını göz önünde bulundurmalısınız
5. İlerlemeyi desteklemelisiniz
6. Başarı beklentisi içinde olmalı ve elde etmelisiniz.
AİLE TOPLANTILARI
Çocuklarının sorun çözme konusunda iyi alışkanlıklar edinmelerine yardımcı olmanın önemini tartışma konusu edecek az ebeveyn vardır; fakat birçoğu bunu yapmak için zaman ayırmaz. Sorun çözme becerilerine örnek olma fırsatını kesin bir şekilde elde etmenin bir yolu, haftalık aile toplantıları düzenlemektir. Aile toplantılarında bulunmayı -hem anne-babalar hem de çocuklar için-zorunlu kılmak çocuklara bir aile lideri olarak rolünüzü ciddiye aldığınız ve başarıya götüren duygusal ve sosyal becerileri edinmelerine yardım etmek için azimli olduğunuz mesajı verecektir.
Sorun çözme sürecini oluşturduğunuzda, çocuklarınız isterlerse bir sorunu tartışma fırsatına sahip olmalıdırlar. Daha küçük çocuklar bütün aşamalarda yönlendirilmeye ihtiyaç duyacaklardır. Çocuklar, ailedeki önemli konularda anne-babalarına yardım etme şansını elde etmekten hoşlanırlar, onların fikirlerine saygı gösterilmelidir. Sorun çözmenin, her zaman doğru ya da yanlış cevapları içermeyen bir süreç olduğunu unutmamalısınız. Bu etkinlik hem çocuklarınızın duygusal zekâsına katkıda bulunur, hem de aile içinde birlik ve dayanışma duygusu yaratır.
KONUŞMA BECERİLERİ
Psikolog David Guevremont, dikkat eksikliği bozukluğu (attention deficit diorder-ADD) olan çocuklarla yaptığı çalışmada bu çocukların çok konuşkan oldukları bilindiği halde, sözlü etkileşimleri başlatmakta zorluk çektiklerini ve diğer çocukların iletişimine tepki vermeye daha az yatkın olduklarını belirtiyor.
Konuşma becerilerindeki zayıflık ve diğer sosyal becerilerindeki yetersizlik dolayısıyla, ADD bozukluğu olan çocukların % 50-60'ı, yaşıtları tarafından bir tür sosyal dışlanmayla karşılaşır; bu ise sosyal açıdan daha büyük zorluklara yol açacak olumsuz, saldırgan ve benmerkezci davranışlar sergilemelerini sağlar. Guevremont, konuşma yeteneklerinde zayıflığın, özellikle çocuklar yeni arkadaş edinmeye çalıştıklarında ortaya çıktığını belirtiyor.
Bu çocuklar, diğerlerinin etkinliklerine katılmak ister, ancak yanlış sosyal taktikler seçerler. Çocuklara daha iyi konuşma becerilerini öğretmek için ne yapabilirsiniz? Birçok ebeveyn için başlıca engel, konuşmak için zaman bulamamalarıdır. Bazı anne-babalar bunu düzenli olarak uyku vaktinde yapar, diğerleri en azından birkaç akşam yemeğinin telaşsız olmasını ve anlamlı sohbetlerle tamamlanmasını sağlar. Uzun yürüyüşler ya da arabayla bir gezinti baş başa konuşmak için iyi fırsatlar sağlayabilir. Anlamlı sohbetlerin özelliği, iki kişinin düşüncelerini ve hislerini, hatalarını ve başarısızlıklarını, sorunlarını ve çözümlerini, hedeflerini ve hayallerini gerçekçi bir şekilde dışa vurmasıdır.
DUYGUSAL ZEKÂ HAKKINDA HATIRLANMASI GEREKENLER
· Çocuklara başkalarına ilgi göstermeyi öğretmek açısından, deneyimin yerine geçebilecek hiçbir şey yoktur; konuşmak yeterli değildir. Belirli duygusal zekâ becerileri, özellikle de çocuğunuzun başkalarıyla olan ilişkilerinde gerekli olanlar, sadece duygusal beyne etkili bir biçimde öğretilebilir.
· Düşünen beynin mantığı ve dili çocuğunuza değerleri öğretmek açısından önemli olsa da, çocuğunuzun davranışlarını başkalarına yardım ve ilgi eylemlerine eşlik eden ait olma ve gurur gibi duygular kadar şekillendirmeyecektir.
· Çocuklara küçük yaşta dürüstlüğün değerini öğretin ve onlar büyürken mesajlarınızda tutarlı olun. Çocukların dürüstlük anlayışı değişir ama sizinki değişmemelidir.
· Çocuğunuzla ortaklaşa okuyacağınız kitaplar seçerek, güven kurma oyunları oynayarak ve mahremiyeti konusunda değişen ihtiyaçlarına anlayış göstererek, erken yaşlarda dürüstlüğü ve etik kurallarını sohbet konusu yapabilirsiniz.
· Utanç ve suçluluk, duygusal "kötü adamlar" değildir. Yerinde kullanıldıkları zaman, anne-babaların çocuklarına ahlaki değerleri öğretebilmelerini sağlayan önemli yöntemlerdir. · Utanç ve suçluluğun uygun kullanımı çocuğunuzun mizacına bağlıdır ancak sizin bunları kullanmanız çocuğunuzun aile desteğiyle yeniden bütünleşmesini sağlayabilir.
· Gerçekçi düşünme, kendini kandırmanın karşıtıdır.
· Kitaplardan alarak ya da yaratarak okuduğunuz örnek öyküler büyük olasılıkla bu beceriyi öğretmenin en iyi yoludur.
· Ayni şeyi siz de yaparsanız, çocuklarınız sorunları ve kaygıları hakkında gerçekçi bir biçimde düşünmeyi öğreneceklerdir. Acı verici olsa bile, gerçekleri çocuklarınızdan saklamayın.
· Depresyona, diğer ruh hastalıklarına ve fiziksel sorunlara karşı bir aşılama yöntemi olarak çocuklara daha iyimser olmak öğretilebilir.
· İyimserlik hem gerçekçi düşünceden, hem de yaşa uygun zorluklarla karşılaşıp bunlara hâkim olma fırsatlarından kaynaklanır.
· Ebeveynler çocukları ile ilişki tarzında daha iyimser olmalıdırlar. Çocuklar için en kolay öğrenme yolu, annesiyle babasının yaptıklarını ve söylediklerini gözlemlemektir.
· Küçük çocuklar, sorun çözmeyi deneyim yoluyla öğrenirler. Sorunların üzerine atlayıp kendiniz çözmek yerine, onları çözmeye teşvik edin.
· Aile toplantıları yoluyla ve kendi hayatınızda gerçek sorunları nasıl çözdüğünüzü çocuklarınıza göstererek, evinizde bir sorun çözme ortamı yaratın.
· Sosyal beceriler öğretilebilir · Konuşma becerileri çocukların bireylerle olduğu kadar gruplarla da sosyal ilişki kurmasına yardımcı olur.
· Konuşma becerileri arasında kişisel bilgileri paylaşmak, sorular sormak, ilgilendiğini ve benimsediğini göstermek de yer alır.
Kaynak:
Lawrance E. Shapiro, Yüksek EQ'lu Bir Çocuk Yetiştirmek
